Wyniki niedawnych badań przeprowadzonych w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) przyniosły niepokojące wnioski dotyczące jakości powietrza w regionie. Skupiono się na pomiarach stężenia dwutlenku azotu (NO₂), gazu ściśle związanego z emisjami transportowymi, który ma znaczący wpływ na zdrowie mieszkańców. Badania, zrealizowane we współpracy z Polskim Alarmem Smogowym, objęły 700 punktów pomiarowych w 14 miastach, w tym w Gliwicach i Zabrzu.
Przebieg i wyniki pomiarów
Na przełomie stycznia i lutego 2025 roku, w kluczowych lokalizacjach zainstalowano specjalne próbniki. Przez cały miesiąc rejestrowały one poziom NO₂, a następnie uzyskane dane zostały przeanalizowane w szwajcarskim laboratorium. W rezultacie, w 8% badanych miejsc stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych norm stężenia gazu, a szczególnie wysokie wartości odnotowano na przystankach autobusowych przy Os. Wojska Polskiego Kozielska oraz placu Piłsudskiego w Gliwicach.
Analiza danych i ich znaczenie
W Gliwicach, dwa przystanki autobusowe wykazały stężenie NO₂ powyżej krajowej normy jakości powietrza wynoszącej 40 µg/m³ – były to odpowiednio 44 µg/m³ i 43 µg/m³. Dla porównania, inne lokalizacje jak Wilcze Gardło Pętla czy Stare Gliwice Kozielska miały znacznie niższe wskaźniki. Wyniki te służą przede wszystkim jako materiał edukacyjny, podkreślający konieczność działań zmierzających do poprawy jakości powietrza.
Źródła zanieczyszczeń i ich wpływ na zdrowie
Transport drogowy jest głównym źródłem emisji NO₂ w regionie, co potwierdzają dane systemu monitorowania prowadzonego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. W miastach takich jak Katowice czy Sosnowiec, aż do 69% tlenków azotu pochodzi ze spalin samochodowych. Konsekwencje zdrowotne są poważne – nawet niewielki wzrost poziomu NO₂ zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, a także wpływa na wyniki poznawcze dzieci.
Podjęte działania i przyszłe kroki
Wyniki badań stanowią impuls do intensyfikacji działań na rzecz redukcji emisji transportowych. Planowane są inwestycje w rozwój transportu publicznego, w tym wymiana floty na pojazdy bezemisyjne, oraz budowa infrastruktury rowerowej, co ma przyczynić się do poprawy jakości powietrza. Śląski Uniwersytet Medyczny i inne instytucje naukowe podkreślają konieczność dalszych badań nad wpływem zanieczyszczeń na zdrowie mieszkańców.